Analiza Finansowa Sektora Naftowego - II Kwartał 2023

Drugi kwartał 2023 roku przyniósł znaczące zmiany w wynikach finansowych największych firm naftowych działających w Polsce. W obliczu zmiennych cen ropy naftowej na rynkach światowych oraz trwającej transformacji energetycznej, spółki z sektora musiały wykazać się elastycznością i zdolnością adaptacji do nowych warunków rynkowych. Niniejsza analiza przedstawia szczegółowy przegląd wyników finansowych i rentowności kluczowych podmiotów w branży.

Otoczenie makroekonomiczne

Przed przystąpieniem do analizy poszczególnych firm, warto zarysować kontekst makroekonomiczny, w jakim funkcjonowały one w II kwartale 2023 roku:

• Ceny ropy naftowej – w analizowanym okresie średnia cena ropy Brent wyniosła 78,2 USD za baryłkę, co oznacza spadek o 11,3% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, ale wzrost o 3,5% w stosunku do I kwartału 2023.
• Marże rafineryjne – po rekordowych poziomach z 2022 roku obserwowano normalizację marż rafineryjnych, które wyniosły średnio 8,3 USD za baryłkę (spadek o 31% r/r).
• Kurs PLN/USD – średni kurs w II kwartale 2023 wyniósł 4,17 PLN za 1 USD, co oznacza umocnienie złotego o około 5,2% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.
• Popyt na paliwa – konsumpcja paliw w Polsce utrzymała stabilny poziom z niewielkim wzrostem o 1,2% r/r, głównie dzięki zwiększonemu zapotrzebowaniu na olej napędowy.

Wyniki finansowe głównych graczy rynkowych

Analiza obejmuje trzy największe podmioty działające w polskim sektorze naftowym: Orlen, Lotos (mimo zaawansowanego procesu fuzji z Orlenem, spółka wciąż publikuje oddzielne wyniki finansowe) oraz PGNiG.

Grupa Orlen

Największy polski koncern naftowy zanotował w II kwartale 2023 roku następujące wyniki:

• Przychody: 45,2 mld PLN (-12,7% r/r, +2,1% kw/kw)
• EBITDA LIFO: 9,3 mld PLN (-18,4% r/r, +3,2% kw/kw)
• Zysk netto: 4,1 mld PLN (-31,2% r/r, +7,8% kw/kw)
• Marża EBITDA LIFO: 20,6% (-1,5 p.p. r/r, +0,2 p.p. kw/kw)

Spadek wyników rok do roku wynika głównie z efektu wysokiej bazy – II kwartał 2022 roku charakteryzował się rekordowymi marżami rafineryjnymi. Warto jednak zauważyć pozytywny trend kwartał do kwartału, co świadczy o stabilizacji sytuacji finansowej koncernu.

Segmenty działalności Orlenu wykazały zróżnicowaną dynamikę. Segment rafineryjny zanotował spadek EBITDA LIFO o 27,6% r/r, ale segment petrochemiczny wzrósł o 18,2% r/r. Segment detaliczny utrzymał stabilne wyniki (+1,5% r/r), natomiast segment wydobywczy odnotował spadek o 15,3% r/r z powodu niższych cen gazu i ropy.

Grupa Lotos

Pomimo trwającego procesu fuzji z Orlenem, Lotos odnotował w II kwartale 2023 następujące wyniki:

• Przychody: 9,4 mld PLN (-20,3% r/r, -3,1% kw/kw)
• EBITDA LIFO: 1,7 mld PLN (-33,5% r/r, -5,6% kw/kw)
• Zysk netto: 0,75 mld PLN (-48,6% r/r, -10,2% kw/kw)
• Marża EBITDA LIFO: 18,1% (-3,6 p.p. r/r, -0,5 p.p. kw/kw)

Wyniki Lotosu wykazują silniejszą tendencję spadkową niż w przypadku Orlenu, co można tłumaczyć większą ekspozycją spółki na segment rafineryjny, który najbardziej ucierpiał w wyniku normalizacji marż. Jednocześnie zauważalny jest spadek kwartał do kwartału, co może budzić pewne obawy o perspektywy spółki.

PGNiG

Spółka koncentrująca się głównie na wydobyciu i obrocie gazem ziemnym osiągnęła następujące wyniki w II kwartale 2023:

• Przychody: 12,8 mld PLN (-31,6% r/r, -15,2% kw/kw)
• EBITDA: 3,2 mld PLN (-25,3% r/r, +8,4% kw/kw)
• Zysk netto: 1,9 mld PLN (-22,5% r/r, +12,3% kw/kw)
• Marża EBITDA: 25,0% (+2,1 p.p. r/r, +5,5 p.p. kw/kw)

Wyniki PGNiG charakteryzują się silnym spadkiem przychodów, co jest bezpośrednio związane z obniżką cen gazu na rynkach światowych. Jednocześnie spółka zdołała poprawić rentowność kwartał do kwartału, co świadczy o skutecznej optymalizacji kosztowej i dostosowaniu się do nowych warunków rynkowych.

Porównanie wskaźników rentowności

Analiza kluczowych wskaźników finansowych pozwala na bezpośrednie porównanie efektywności operacyjnej poszczególnych firm:

Powyższe zestawienie wskazuje, że najwyższą rentownością operacyjną w II kwartale 2023 cechował się PGNiG, co można tłumaczyć specyfiką działalności spółki (koncentracja na segmencie gazowym) oraz skuteczną strategią dostosowania do zmiennych warunków rynkowych. Orlen utrzymuje solidne wskaźniki rentowności, ustępując nieznacznie PGNiG, natomiast Lotos notuje najsłabsze wyniki spośród analizowanych podmiotów.

Inwestycje i nakłady kapitałowe

W II kwartale 2023 roku analizowane firmy kontynuowały realizację swoich planów inwestycyjnych, choć z różną intensywnością:

• Orlen – zrealizował nakłady inwestycyjne w wysokości 5,1 mld PLN (+23,5% r/r), z czego 42% przeznaczono na rozwój segmentu petrochemicznego, 28% na segment rafineryjny, 18% na energetykę, 8% na detal, a 4% na segment wydobywczy.
• Lotos – nakłady inwestycyjne wyniosły 0,83 mld PLN (-5,7% r/r), głównie skoncentrowane na segmencie rafineryjnym (65%) oraz wydobywczym (31%).
• PGNiG – wydatki inwestycyjne osiągnęły poziom 1,95 mld PLN (+18,2% r/r), z czego 58% przeznaczono na segment wydobywczy, 25% na dystrybucję gazu, a 17% na pozostałe obszary działalności.

Warto zauważyć różnice w strukturze inwestycji, które odzwierciedlają długoterminowe strategie poszczególnych firm. Orlen stawia na rozwój petrochemii i energetyki, Lotos koncentruje się na segmencie rafineryjnym, natomiast PGNiG priorytetowo traktuje wydobycie i dystrybucję gazu.

Zadłużenie i płynność finansowa

Analiza struktury zadłużenia i płynności finansowej wskazuje na zróżnicowaną sytuację analizowanych podmiotów:

• Orlen – wskaźnik dług netto/EBITDA LIFO wyniósł 0,75 (wzrost z 0,68 na koniec I kwartału 2023). Spółka utrzymuje płynność finansową na bezpiecznym poziomie, dysponując dostępnymi liniami kredytowymi w wysokości 14,5 mld PLN.
• Lotos – wskaźnik dług netto/EBITDA LIFO osiągnął poziom 0,52 (wzrost z 0,47 w I kwartale 2023). Spółka zmniejszyła swoje zadłużenie brutto o 12,3% w porównaniu do końca 2022 roku.
• PGNiG – wskaźnik dług netto/EBITDA wyniósł 0,43 (spadek z 0,51 w I kwartale 2023), co świadczy o poprawie sytuacji zadłużeniowej spółki mimo trudnego otoczenia rynkowego.

Wszystkie analizowane podmioty utrzymują bezpieczny poziom zadłużenia, znacznie poniżej wartości uznawanych za krytyczne (dług netto/EBITDA > 2,5). Najlepszą sytuację w tym zakresie posiada PGNiG, którego wskaźnik zadłużenia wykazuje tendencję spadkową.

Perspektywy na kolejne kwartały

Na podstawie analizy wyników finansowych oraz trendów rynkowych można sformułować następujące prognozy dotyczące sytuacji finansowej polskich firm naftowych w najbliższej przyszłości:

1. Orlen – spodziewana stabilizacja wyników z możliwością lekkiej poprawy w III i IV kwartale 2023 dzięki sezonowemu wzrostowi popytu na paliwa oraz rozwojowi segmentu petrochemicznego. Postępująca integracja z Lotosem i PGNiG powinna przynieść pierwsze synergie kosztowe, co dodatkowo wesprze wyniki finansowe grupy.
2. Lotos – perspektywy są mniej jednoznaczne ze względu na proces fuzji z Orlenem. Zakładając kontynuację obecnych trendów, można spodziewać się dalszej presji na wyniki finansowe, szczególnie w segmencie rafineryjnym.
3. PGNiG – prognozy wskazują na potencjał dalszej poprawy rentowności, szczególnie w kontekście stabilizacji cen gazu na globalnych rynkach. Kluczowe znaczenie będzie miała polityka cenowa i regulacyjna na krajowym rynku gazu.

Czynniki, które mogą istotnie wpłynąć na wyniki finansowe sektora w kolejnych kwartałach, to:

• Zmiany cen ropy naftowej i gazu ziemnego na rynkach światowych
• Dynamika popytu na paliwa w kontekście potencjalnego spowolnienia gospodarczego
• Tempo realizacji synergii wynikających z procesów konsolidacyjnych
• Zmiany regulacyjne związane z polityką klimatyczną UE
• Wahania kursów walutowych, szczególnie relacji PLN/USD

Wnioski

Analiza wyników finansowych polskich firm naftowych w II kwartale 2023 roku pozwala na sformułowanie następujących wniosków:

1. Pomimo znaczącego spadku wyników rok do roku, sektor wykazuje oznaki stabilizacji, a w przypadku niektórych wskaźników nawet poprawy w porównaniu do I kwartału 2023.
2. Najlepszą sytuację finansową pod względem rentowności i wskaźników zadłużenia posiada PGNiG, co można tłumaczyć specyfiką jego działalności oraz skuteczną strategią adaptacji do zmiennych warunków rynkowych.
3. Orlen, jako największy podmiot w sektorze, utrzymuje solidne wskaźniki finansowe mimo presji na marże rafineryjne, co świadczy o skutecznej dywersyfikacji działalności.
4. Lotos wykazuje najsłabsze wyniki spośród analizowanych firm, co może być częściowo spowodowane niepewnością związaną z procesem fuzji z Orlenem.
5. Wszystkie analizowane podmioty utrzymują bezpieczny poziom zadłużenia oraz płynności finansowej, co daje im solidne podstawy do dalszego rozwoju i realizacji planów inwestycyjnych.

W perspektywie średnioterminowej kluczowe znaczenie dla sektora naftowego w Polsce będzie miało tempo i efektywność procesu konsolidacji, który powinien przynieść istotne synergie kosztowe i operacyjne, wzmacniając pozycję konkurencyjną polskich firm na rynku europejskim.